ไบโอฟิล์มคืออะไร?
ไบโอฟิล์ม (Biofilm) คือกลุ่มของแบคทีเรียที่เกาะติดอยู่กับพื้นผิวที่เปียกชื้น ซึ่งเกิดขึ้นตามธรรมชาติจากแบคทีเรียที่อยู่ในน้ำ (Planktonic cells) เมื่อแบคทีเรียนี้ไปเกาะอยู่กับพื้นผิววัตถุ มันจะสร้างฟิลม์บางๆ ที่มีลักษณะลื่นๆ เพื่อเป็นที่อยู่อาศัยของเชื้อแบคทีเรียและสิ่งมีชีวิตที่ไม่พึงประสงค์อีกหลากหลายชนิด เช่น สาหราย รา หรือ โปรโตซัว ถ้าไบโอฟิล์มไม่ถูกการทำลาย มันจะดึงดูดแบคทีเรียให้มาเกาะติดได้ง่ายขึ้นและกลายเป็นแหล่งที่อยู่ชั้นดีของจุลินทรีย์และแบคทีเรียมากมาย ไบโอฟิล์มเป็นตัวการสำคัญที่ก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ อาทิ การสะสมของคราบแบคทีเรียในปากซึ่งนำไปสู่การเกิดโรคฟันผุ การอุดตันของท่อน้ำต่างๆ เช่น ท่อน้ำทิ้ง ท่อน้ำในระบบหล่อเย็น ท่อน้ำมันหรือแม้แต่ในกระบวนการผลิตอาหาร โดยท่อที่มีขนาดเล็กและมีน้ำไหลเอื่อยๆจะเป็นแหล่งที่อยู่ชั้นดีให้กับไบโอฟิล์ม นอกจากนี้ไบโอฟิล์มยังเป็นเหตุสำคัญที่ทำให้แบคทีเรียเหล่านี้ทนทานต่อยาปฏิชีวนะ จนนำไปสู่การ ดื้อยาของเชื้อโรคหลายชนิดอีกด้วย ปัจจุบันการกำจัดไบโอฟิล์มเป็นสิ่งที่กระทำได้ยากและมีค่าใช้จ่ายเป็นจำนวนมาก ดังนั้นจึงอาจถือได้ว่าไบโอฟิล์มเป็นปัญหาที่สำคัญประการหนึ่งของมนุษย์ในการต่อสู้กับแบคทีเรียนั่นเอง
การก่อตัวของไบโอฟิล์มเกิดขึ้นได้อย่างไร?
ไบโอฟิล์มเปรียบเสมือนที่อยู่อาศัยที่แข็งแกร่ง ที่เกิดจากกลุ่มแบคทีเรียชุดแรกที่สามารถยึดติดกับพื้นผิว การที่แบคทีเรียสามารถยึดกับพื้นผิวได้เป็นการเพิ่มโอกาสให้แบคทีเรียมีชีวิตรอดมากขึ้น (โอกาศรอดมากกว่าการลอยตัวอยู่ในน้ำ) เนื่องจากได้รับสารอาหาร (nutrient) ที่เพียงพอ ถ้าไบโอฟิล์มไม่ถูกการทำลาย มันจะดึงดูดแบคทีเรียให้มาเกาะติดได้ง่ายขึ้น ทั้งยังเป็นแหล่งเพาะเชื้อของแบคทีเรีย ให้เจริญเติบโตอยู่ภายในบ้านที่แข็งแรง (แม้มีการใช้สารฆ่าเชื้ออย่างต่อเนื่อง)
ตัวอย่างของไบโอฟิล์มในชีวิตประจำวันที่คุณพบเจอ เช่น
ตัวอย่างของไบโอฟิล์มในชีวิตประจำวันที่คุณพบเจอ เช่น
- คราบเหลืองที่ฟัน และ คราบ plaque
- ก้อนหินที่มีตะไคร่น้ำตามน้ำตก
- ในสระว่ายน้ำตามขอบบ่อ และกระเบื้องที่ลื่นๆ
- ตามท่อน้ำ ท่อประปา หรือ ท่อที่ใช้ส่งของเหลว